Mijn kind wil dood
Wat als de dood het leven van je kind binnenkomt als jij er nog niet klaar voor bent?
Een tijd geleden kwam ik een kunstwerk tegen uit de campagne Stille Strijd. Het raakte me diep, omdat het zo pijnlijk duidelijk maakt hoe groot het thema zelfdoding is – de nummer één doodsoorzaak onder jongeren tot 30 jaar. Sindsdien lag er een blog op de plank. Niet omdat ik er niet over wilde schrijven, maar omdat ik voelde dat het juiste moment belangrijk was. Vandaag, op Werelddag Suïcidepreventie (10 september 2025), is dat moment daar. Met deze blog wil ik mijn steentje bijdragen aan meer openheid, gesprek en aandacht voor dit onderwerp dat zó vaak in stilte gedragen wordt.
Ouderschap voor gevorderden
Praten met je kind over diens wens om dood te gaan, is ouderschap voor gevorderden (en knetter-heftig).
In mijn werk als therapeut heb ik heel wat jongeren gezien die kampten met suïcidale gedachten. Dat houdt in dat ze om uiteenlopende redenen de wens hebben om dood te gaan. Dat de dood een uitweg of toestand voor hen lijkt te zijn/is die hen geeft waar ze naar verlangen. Dat kan rust zijn, maar ook zorgeloosheid of verlossing van emotionele en/of fysieke pijn.
Wat de oorzaak ook is; als ouder ben je ‘gemaakt’ en getraind om je kind te beschermen, maar wat als je merkt dat dit niet lukt. Dat loslaten en afscheid nemen het enige mogelijke (b)lijkt te zijn? Faal je dan als ouder?
Hulpverlenen in een ander jasje
Maar ook wij als professionals-> we worden allemaal opgeleid om therapie curatief in te zetten. We zijn erop gericht een doel te bereiken dat doorgaans niet betekent: een soepele overgang naar de dood faciliteren met een fijn afscheid van je dierbaren. Als we als hulp- of zorgverlener denken aan hulpverlenen denken we doorgaans aan genezen en verlichten. Maar wat als enkel nog troost bieden mogelijk is. Vanuit respect voor de gevoelens, verlangens en keuzes van de jongere?
Voelt dat als opgeven? Mogen we jongeren opgeven? De dood hoort nog niet bij het leven van een kind of jongere. Hoe tegennatuurlijk voelt het als een ouder zijn kind moet begraven, of het nu nog een jong of oud kind is dat maakt niet uit. Ik zie mijn oma nog vol verdriet en verbolgen over het feit dat mijn moeder, háár dochter, eerder stierf dan zij. Dat verkroppen was heel lastig voor haar. ‘Het hoort niet’. Je hoort je kinderen niet te overleven.
Maar wat als de realiteit toch zo is. Dat je dagelijks geconfronteerd wordt met de depressieve gevoelens van je kind. De doodswens van je kind wegduwen, goedpraten of wegmoffelen niet meer lukt. Is dan niet het grootste goed dat je je kind kunt geven; loslaten.
Geef ruimte aan de donkere gevoelens en gedachten.
Lieve ouders en professionals,
mijn advies aan jullie is;
Geef ruimte aan de donkere gevoelens en gedachten.
Luister er met aandacht naar. Dit kan lastig zijn. Het kan tegennatuurlijk, pijnlijk en onmachtig voelen om te horen dat je kind/cliënt/leerling erover nadenkt zijn leven, jullie gezamenlijke leven, achter zich te willen laten. Er een einde aan te willen maken. Dat raakt. Het mag raken. Het mag je raken en je kind mag zien dat het je raakt. Samen geraakt worden, samen huilen om de donkerte die er gewoonweg op dat moment is, zonder die op te kúnnen en wíllen lossen, gewoonweg de ruimte te geven, een plek te geven en alle daarbij komende gevoelens te omarmen. Het klinkt makkelijk, maar dat is het voor velen niet.
Praten met je kind in woord, stilte en Na-Bij-Heid
Samen praten helpt om door moeilijke tijden heen te komen. Maar eerlijk is eerlijk: gevoelens verwoorden is vaak lastig. Voor kinderen misschien nog wel meer dan voor volwassenen. Hoe zeg je wat je nodig hebt? Hoe vraag je om steun, als je bang bent dat jouw woorden de ander pijn doen?
Sommige jongeren die zich somber voelen, zetten de mensen van wie ze het meest houden juist een beetje op afstand. Dat klinkt tegenstrijdig, maar stel je voor: hoe laat je iemand dichtbij, als je diep van binnen bang bent dat je diegene ooit moet loslaten? Uit angst om ondraaglijk verdriet te veroorzaken, bouwen ze stukje bij beetje een muur. Bijna alsof een geleidelijk afscheid minder zwaar zou zijn.
Juist daarom is open in gesprek blijven over zelfdoding zo belangrijk – al is het vaak zwaar en pijnlijk persoonlijk. Iedereen gaat er anders mee om. De één vindt troost in een knuffel, terwijl de ander zich daar benauwd door voelt en liever afstand houdt. Dat is niet goed of fout, het is gewoon verschillend. Blijf daarom vragen: wat helpt jou, en wat niet?
En ja, dat kan botsen. Jij hebt misschien de behoefte om je kind stevig vast te houden, terwijl hij juist ruimte nodig heeft. Probeer dit te benoemen: laat merken dat je zijn gevoel hoort en erkent, maar deel ook eerlijk jouw eigen verlangen. Liefde betekent soms vasthouden, maar kan ook betekenen dat je ruimte geeft – hoe onnatuurlijk dat soms ook voelt.
Dat vraagt vertrouwen. Vertrouwen dat je kind in gesprek blijft. Vertrouwen dat jullie samen manieren vinden om dit loodzware onderwerp te dragen – soms met woorden, maar net zo vaak in stilte. Want stilte is óók een taal: Samen stil zijn, gewoon aanwezig zijn, er letterlijk ‘zijn’ voor de ander. Op je handen zitten en niets zeggen, zegt zoveel. Dat kan een diepe verbondenheid brengen. Als woorden tekort schieten, is Na-Bij-zijn een krachtige taal.
En als woorden wél nodig zijn, maar moeilijk gevonden worden, kunnen hulpmiddelen zoals de SlooMoji gesprekskaarten helpen. Binnen veel gezinnen gaat dit gesprek niet vanzelf. Weet daarom: je hoeft het niet alleen te doen. Schroom niet om hulp te vragen aan een professional.
Woorden of stilte, knuffel of ruimte – er is niet één juiste manier. Maar er ís altijd een manier om nabij te zijn. Soms is Na-Bij-zijn de krachtigste taal van allemaal.
Maar beter nog; Preventie!
Vroegtijdig praten over de dood met kinderen is cruciaal!
Praten over de dood, je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. Door met je kinderen al op jonge leeftijd over het onderwerp dood te spreken, zo puur en ongeslepen als het zich aandient (dus gewoon het woord dood gebruiken bijvoorbeeld) leg je de basis voor een Dood-normaal gesprek op momenten dat de dood zich, inclusief pittige emotionele processen, in jullie leven aandient.
Dus juist niet wachten met erover praten totdat het zover is, omdat je je kind wil beschermen tegen dit ‘zware’ onderwerp, maar het ‘licht’ maken door het als de normaalste zaak van de wereld te bekijken. Dat is het eigenlijk toch ook? We worden allemaal geboren en gaan allemaal dood…Dood Normaal.
Op zoek naar hulp? Kijk op de website van stille strijd of op www.113.nl of voor meer info over de week van suïcidepreventie op www.wspw.nl
Wil je nou meer weten over hoe je binnen gezinnen de Dood Normaal kunt maken? Neem dan eens een kijkje bij onze (online) trainingen en breid je expertise uit.